Taniec śmierci

Długo zastanawiać się można nad tym, jaki taniec jest najstarszy. Spory na ten temat nie ustają. Taniec istniał już w prastarych kulturach Chin, Indii czy Egiptu. Tańce miały swoje określone cele i motywy. Miały określoną tematykę. Jednym z takich specyficznych tańców jest taniec śmierci, który równie dobrze znany jest pod francuską nazwą Danse macabre.Tanie śmierci wywodzi się już z średniowiecza. W wiekach średnich Danse macabre było znanym widowiskiem, które odbywało się najczęściej na cmentarzach i w kościołach. Widowisko takie przeważnie rozpoczynane było od kazania, w którym zawarte były głównie refleksje na temat przemijania i śmierci. Sam taniec polegał na tym, że pojawiały się osoby, które wcześniej przebrały się za śmierć, zaczynały tańczyć. W tańcu zaś zaczynały kusić i namawiać innych do przyłączenia się do orszaku. Widzowie początkowo wymawiali się, ostatecznie jednak dołączali do korowodu. Całe widowisko kończyło się kazaniem nawołującym do pokuty i cnotliwego życia. Miało zatem przede wszystkim funkcję moralizatorską, lecz stanowiło również swego rodzaju rozrywkę dla ludzi. Było powszechni znane. Świadczy o tym zastosowanie motywu tańca śmierci w przeróżnych dziełach artystycznych. Danse macabre stało się jednym z głównych europejskich motywów ikonograficznych. Artyści wykorzystywali ten motyw, ponieważ w bardzo jasny i przejrzysty sposób wyrażał myśl o wszechobecności śmierci i o absolutnej równości wobec niej wszystkich ludzi. Nikt bowiem nie mógł uniknąć śmierci, wszyscy są jej podporządkowani.Ikonografie tańca śmierci przedstawiają zwykle korowód albo krąg złożony z przedstawicieli różnych stanów, prowadzony przez Śmierć. Idea tańca śmierci pojawiła się w kulturze średniowiecznej i od tego właśnie okresu pochodzą pierwsze dzieła. Najsłynniejsze wyobrażenia plastyczne to między innymi malowidła w krużgankach otaczających cmentarz przy kościele Saint Innocents w Paryżu, które pochodzą z około 1424 roku i uznawane są za pierwszą realizację motywu. Zostały jednak zniszczone wraz z zawaleniem się krużganków w 1669 roku. Malowidła te zostały powtórzenie w formie dwudziestu czterech drzeworytów przez G. Marchanta. Wydano je w 1485 roku jako Danse macabre. Motyw ten odnaleźć można również w cyklu „Taniec śmierci” i „Alfabet śmierci” H. Holbeina młodszego, który powstał w pierwszej połowie XVI wieku. W Polsce motyw tańca śmierci zauważyć można między innymi w malowidłach w kościele Bernardynów w Krakowie z XVII wieku, które przypisywane są F. Lekszyckiemu, oraz w klasztorze tychże w Kalwarii Zebrzydowskiej. Poza sztukami plastycznymi idea tańca śmierci znalazła swój wyraz w także literaturze. Ballada „Der Totentanz” J. W. Goethego z 1813 roku przedstawia motyw tańca śmierci. Podobnie też poemat dramatyczny „The Dance of Death” W.H. Audena z 1933 roku. Motyw ten pojawiał się także między innymi w wierszach dewocyjnych księdza J. Baki i w głośnej powieści W. Berenta „Żywe kamienie” z 1918 roku. Co ciekawe motyw tańca śmierci odnaleźć można także w muzyce. Mowa tu o takich dziełach, jak: „Danse macabre” F. Lista z 1849 roku i „Taniec szkieletów” C. Saint-Saënsa z 1874 roku, a współcześnie także w filmie „Siódma pieczęć” I. Bergmana z 1956roku.

Powiązane: